فواید و مضرات نوشابه انرژی زا
نوشیدنیهای انرژیزا برای تقویت انرژی، هوشیاری و تمرکز تولید و به بازار عرضه می شود. اگر برای تامین انرژی بدن در فعالیت‌های روزانه، مصرف نوشابه انرژیزا را انتخاب کرده‌اید؛ بهتر است با فواید و عوارض نوشابه های انرژیزا آشنا شوید. انرژی‌زاها نوشیدنی‌هایی حاوی مواد محرک نظیر کافئین هستند که برای تحریک جسمی و روحی به بازار عرضه می‌شوند. نوشابههای انرژیزا در انواع گازدار یا بدون گاز عرضه می‌شوند و حاوی قند و تائورین همچنین شیرین‌کننده‌هایی مانند استویا هستند. کافئین و کربوهیدرات موجود در این نوشیدنیها میتواند به‌سرعت انرژی ازدست‌رفته بدن شما را بازگردانی کند.
تائورین، آمینو اسیدی است که معمولاً در گوشت، ماهی و تخم‌مرغ یافت میشود و در گیاهان کمیاب است، اما در جلبک‌ها، باکتری‌ها و قارچ‌ها به مقدار کمتری یافت میشود- همچنین گاهی اوقات به عنوان مکمل فروخته میشود که در بین بدنسازان و ورزشکاران محبوب است و معتقدند ممکن است به آنها کمک کند دمای بدن خود را کنترل کنند و خستگی عضلانی را در طول ورزش کاهش دهند.
فواید نوشیدنی های انرژی زا:
مطالعات متعدد تایید می‌کنند که نوشیدنیهای انرژیزا واقعاً می‌توانند معیارهای عملکرد مغز مانند حافظه، تمرکز و زمان واکنش را به صورت مقطعی بهبود بخشند و در عین حال خستگی ذهنی را نیز کاهش دهند. کارایی حافظه را حدود24 درصد افزایش میدهد، باعث بیداری میشود و به افراد بی‌خواب و خسته انرژی می‌دهند. به خصوص افرادی که قرار است ساعت‌ها کار کنند، برای اینکه بیدار و سرحال بمانند. در مجموع فواید نوشابه های انرژیزا این است که عملکرد ذهنی و هوشیاری ذهنی را افزایش میدهد.
تولید انرژی و رفع خستگی
خستگی یکی از حالت‌های بد بدن است. قبل از تمرین ورزشی و بعد از آن، حین درس خواندن، در حال انجام کار و فعالیت روزانه، بعد از پیاده روی و... خستگی در هر کجایی به سراغ ما می‌آید. دلیل علمی خستگی در حالت طبیعی، افزایش روند متابولیسم و کمبود منابع سوخت و انرژی در بدن است. خستگی و کسلی میتواند ما را از اهدافمان دور کند. برای رفع این مشکل مصرف نوشابه انرژیزا میتواند مفید باشد؛ این نوشیدنیها قدرت خارق‌العاده‌ای به شما نمی‌دهند اما انرژی و توان از دست رفته را تا حدودی به شما باز می‌گردانند. محل تامین سوخت بدن، کربوهیدرات‌ها هستند، این نوشابه‌ها با اضافه کردن کمی قند و انتقال کافئین، این منبع سوخت را پر کرده و نیروی انفجاری را در بدن ایجاد می‌کنند.
افزایش هوشیاری
یکی از فواید نوشابه انرژیزا افزایش هوشیاری و ایجاد تمرکز ذهنی است. این مسئله باعث میشود که این نوشیدنیها تبدیل به یکی از خوراکی‌های محبوب و پرفروش برای دانشجویان و دانش‌آموزان در سراسر جهان شوند. نوشابه های انرژیزا با اضافه کردن کافئین، کسلی و خواب را از مغز دور کرده و توان لازم برای درک مطالب را به مغز منتقل می‌کنند. وجود عصاره‌های گیاهی مانند تائورین و جینسینگ به این هدف کمک بیشتری می‌کند.
کاهش اندوه و مقابله با افسردگی
بسیاری از اوقات افسردگی و ناراحتی بدون هیچ دلیلی یا با دلیلی بر ما غلبه می‌کنند. یکی از دلایل این اتفاق کمبود انرژی و توان جسمی و مغزی در بدن است. بی‌حالی و کسلی یکی از دلایل ناراحتی و غصه می‌باشد. با مصرف نوشابههای انرژیزا می‌توانید تا حدود بسیار زیادی بر این مشکلات غلبه کنید.
ریکاوری بدن بعد از تمرین
از مهم‌ترین فواید نوشابه انرژیزا، ریکاوری و بازگردانی توان به ماهیچه‌ها بعد از فعالیت‌های سنگین است. غالبا ورزشکاران بعد از تمرین دیگر نای راه رفتن هم ندارند؛ این اتفاق بسیار ناخوشایند، به دلیل از بین رفتن توان ماهیچه ها می‌باشد. مصرف نوشابه انرژیزا در چنین حالتی دو خاصیت مفید دارد: فایده اول، رفع خستگی و تولید انرژی برای ادامه فعالیت‌های روزانه است و فایده دوم، ریکاروی عضلات و کمک به رشد و تقویت آن‌هاست. پس در نتیجه مصرف این نوشابه‌ها با برندهای معتبر و استاندارد در اندازه‌های نرمال و طبیعی؛ نه تنها مضر نیست، بلکه مفید هم خواهد بود.
مضرات نوشیدنی های انرژیزا:
قند موجود در نوشابه های انرژیزا
اکثر نوشابه های انرژیزا موجود در بازار مملو از شکر هستند.
مصرف نوشیدنی های شیرین شده با شکر، مانند بیشتر نوشیدنی های انرژیزا، منجر به افزایش قند خون می شود که می تواند برای سلامتی مضر باشد، به خصوص اگر دیابت دارید اما با یک بررسی کوتاه، می‌توان به بهترین نوع نوشیدنی از نظر میزان قند، پی برد.
به عنوان مثال اگر بخواهیم به میزان قند نوشیدنی انرژی زا رد بول در یک لیوان اشاره کنیم، می‌توان به میزانی حدود 52 گرم قند اشاره کرد. همچنین در انواع دیگر این محصول، مانند: مانستر، می‌توان به 54 گرم قند، اشاره نمود در حالی که نوشیدنی انرژیزا Energy زمزم دارای تنها 30 گرم قند می‌باشد.
احتمال بروز بیماریهای قلبی :
بیشتر متخصصان معتقدند که مشکلات قلبی مرتبط با مصرف نوشیدنی های انرژیزا در نتیجه مصرف بیش از حد کافئین رخ میدهد. اگرچه در صورت داشتن سابقه بیماری قلبی، ممکن است به‌صورت شدیدتری با عوارض نوشابه انرژی زا مواجه شوید. ضربان قلب نامنظم برای مصرف‌کنندگان نوشیدنی انرژی زا یک نگرانی شایع محسوب میشود؛ کافئین موجود در آن ها فشار خون شما را بالا می برد. قند موجود در این نوشیدنی ها به شدت برای فشار خون مضر است. بنابراین اگر در مصرف این نوشیدنی زیاده روی کنید، ممکن است با حالتی از افزایش ضربان قلب مواجه گردید که تا پیش از این تجربه نکرده‌اید. این موضوع میتواند در افرادی که پیش زمینه بیماریهای قلبی دارند، خطرناک باشد. جدا از فشار خون، یکی دیگر از اثرات بسیار مخرب نوشیدنی انرژی زا در صورت مصرف بالاتر، ایست قلبی است. این خطر برای افرادی که بیماری های زمینه ای و بیماری های قلبی دارند ، به شدت بالاست بنابراین بهتر است که این نوشیدنی ها را هرگز تحت هیچ شرایطی استفاده نکنند .
تشویش و اضطراب:
هنگامی که نوشیدنی انرژی زا مصرف می کنید، حتی اگر اولین بارتان هم باشد، احتمال ابتلا به استرس در شما وجود دارد. همانطور که می دانید نوشیدنی های انرژیزا، مخصوصاً آنهایی که کافئین دارند، روی سیستم آدنوزین اثر گذار است و احساس اضطراب و استرس را در ذهن تحریک می کند و در نتیجه افرادی که از این نوشیدنی ها استفاده می کنند، بیشتر در معرض حمله ترس و وحشت هستند.
افرادی که به طور منظم از این نوشیدنی ها استفاده می کنند ، سطح سروتونین در مغز آن ها کاهش پیدا می کند. سروتونین یک انتقال دهنده عصبی بسیار مفید است و کاهش سطح آن ، عاملی برای افسردگی ، استرس و روحیه خواهد بود .
اثرات اعتیاد آور نوشیدنی انرژیزا:
یکی از اثرات بسیار مخرب در استفاده از نوشیدنی های انرژیزا این است که شما به آن معتاد می شوید و شبیه به سیگار یا قهوه عمل می کند. این نوشیدنی موادی داخل خود دارد که اعتیاد شما را افزایش می دهد و در نتیجه بعد از مدتی دیگر نمی توانید از آن ها دست بکشید. از طرفی اثرات مخرب آن افزایش پیدا می کند .
راهکارهایی برای کاهش خطر نوشیدنی های انرژی زا:
همیشه به مقدار شکر به کار رفته شده در این نوشیدنی ها دقت کنید. بعضی از آن ها شکر بسیار بالایی دارند. پس اگر اینگونه بود هرگز از آن ها استفاده نکنید؛ می‌توانید نوشیدنی هایی مانند انواع نوشیدنی های انرژیزا زمزم را با میزان قند بسیار پایین‌تر از استاندارد معمول جایگذین کنید.
قبل از خرید آن ها، ببینید که چه قدر کافئین مصرف می کنید. اگر مصرف کافئین تان بالا است، بهتر است که این نوشیدنی ها را استفاده نکنید؛ مثلا اگر عادت دارید هر روز یک فنجان قهوه بخورید، به سراغ این نوشیدنی نروید.
همیشه به یاد داشته باشید که مصرف بیش از حد این نوشیدنی برای سلامتی مخرب است؛ پس حد تعادل را حفظ کنید و زیاده‌روی نداشته باشید.
بهترین زمان مصرف نوشابه انرژیزا:
بهترین زمان برای مصرف نوشیدنی انرژیزا معمولا اواسط روز، بعد از ظهر و پیش از ورزش است که بدن بیشترین تاثیر‌پذیری را دارد. اواسط صبح یا قبل از ظهر به‌دلیل آن‌که برای انجام کارهای روزانه خود انرژی کافی داشته باشید، نوشیدن نوشابههای انرژیزا می تواند مفید باشد.
معمولا بعد از صرف ناهار بی‌رمق میشوید و انرژی کافی را برای انجام کارهای عقب‌افتاده ندارید، نوشیدنی های انرژیزا کمک بسیاری به بازگشت انرژی اولیه می‌کنند.
همچنین پیش از ورزش برای آن‌که با توان بیشتری بتوانید ورزش کنید و از پس فعالیت‌های سخت برآیید مصرف این نوشیدنی بسیار مفید است. در واقع شما با نوشیدن نوشابههای انرژیزا سطح ایمنی بدن خود را بالا می‌برید و از آسیب‌هایی که در اثر ورزش شکل میگیرند، دور میشوید
نتیجه گیری فواید و مضرات نوشیدنی انرژیزا :
نوشیدنی های انرژی زا محبوب ترین مکمل های غذایی (پس از مولتی ویتامین ها) هستند که بیشتر توسط نوجوانان و جوانان مصرف می شوند. اساساً، پرسیدن اینکه آیا نوشیدنی های انرژیزا بی خطر هستند مانند این است که بپرسید پیراشکی یا نوشابه بی‌خطر است؛ در حالی که مصرف متوسط این نوشیدنی ها در افراد سالم، لذت بخش و پرتقاضاست متأسفانه نوجوانان به صورت افراطی از این نوشیدنی های انرژی زا مصرف می کنند تا باعث افزایش انرژی و هوشیاری ذهنی همچنین عملکرد بدنی آنها شود.
تحقیقات نشان داده است که مصرف زیاد این نوشیدنی ها خطرات سلامتی را به همراه دارد. اما نکته اصلی این است که مانند هر ماده غذایی دیگری اعتدال کلید سلامت است.
سؤالات متداول
آیا مصرف نوشابه انرژیزا برای همه افراد ایمن است؟
خیر؛ مصرف نوشابههای انرژیزا برای افراد مبتلا به بیماریهای قلبی، دیابت یا فشار خون بالا میتواند خطرناک باشد و باید با احتیاط یا تحت نظر پزشک انجام شود.
مصرف نوشابه انرژیزا چه زمانی توصیه میشود؟
بهترین زمان مصرف این نوشیدنیها اواسط روز، قبل از فعالیت ورزشی یا هنگام افت انرژی بعد از ظهر است تا بیشترین اثر مثبت را داشته باشد.
مهم‌ترین فواید نوشیدنیهای انرژیزا چیست؟
افزایش هوشیاری ذهنی، رفع خستگی، کمک به تمرکز و بهبود عملکرد ورزشی از جمله مهم‌ترین فواید نوشابههای انرژیزا هستند.
مصرف زیاد نوشابه انرژیزا چه عوارضی دارد؟
مصرف بیرویه نوشابههای انرژیزا میتواند باعث مشکلاتی چون افزایش ضربان قلب، اضطراب، افزایش قند خون و حتی وابستگی شود.
آیا نوشابههای انرژیزا کمشکر گزینه سالمتری هستند؟
بله؛ انتخاب نوشیدنیهای انرژیزای کمشکر یا بدون قند میتواند خطرات سلامتی مانند دیابت یا افزایش وزن را کاهش دهد، البته باز هم باید در مصرف آن تعادل رعایت شود.
